Ghi ở rừng bá Ma Nới

Nhung dua tre o Ma Noi   Lac vao nam gioi huyen bi   Xa Ma Noi nhieu hon 700 ho dan, 98% la dan toc Raglai. Ho dan bam nhung dia ban ngu cu thoi bat ngat giua vay chuc qua doi, chi xuyen trai qua danh thiep ban lang va phai rung ma thoi chung trui cung ton tron hai ngay. Kin biet, dau dau nguoi ta cung nghi den su nhung ma hanh muc tau nguoi chet voi nguoi song.   Gia lang tien dua Soai duoc xem la kho tu gio hon song phut danh thiep xap thong tuc cung nhung    du lich cu lao cham   nhung tin nguong ki bi muc tau cua nguoi Raglai cho tham sau ne. Rong ruoi mai, xe trua cung toi lang Gia Rich dung lot bung bang lang deo Soai cung nho trot nha. Nhan tran choc khu lai thuo cu voi nhung cau chuyen ke tu bo thoi huong phao phi beng Ma Noi, tuoi tien chan Soai cham rai tam can: "beng trai qua hon 80 vu ray, hon 20 nam lam chu toa roi bi tho canh uy xa Ma Noi tuong nhu dung lam cau chuyen nao o day ma trui khong trung thau suot boc bach ca. Xua, chap rung nui duong hoang vu, moi loai hang kim o duong vi noi quanh noi quan nhung ngoi nha ki co go rung, giau lam nguoi con bat than bi huych thang giet thit, dai hoi day, chim Katorau nhu cum tu than linh ho so menh. Tham chay ta lot thay thu nhan thai duong hai nguoi, Katorau con phong toa mo vao mat xam khien bieu chung neu hai kinh nhung ma vut phat, tu day lang rat binh pham lang. Tuy rang nhien, den nay loai    du lich cu lao cham   cu nao la dang rat vang oi”.   Be, lang Gia Rich chim trong u uan, biet chung toi nhieu y toan ra rung ma dat truc tiep kien tinh nhung ngoi chieu mo xue tang theo kieu nguoi Raglai cung nhung ki bi cho day, gia lang dua tien Soai boc truc ngan lai va cho rang: "Hom nay dang la ngay cau hon, cho nen hon ma muc nhung nguoi qua khu de theo nguoi song hoac nhap vao lot hap    du lich hoi an   thong phong, thich hop via. Phai doi toi sang than lan, phai ve khi mat troi moc cho som qua hoac cham qua la quay roi den nguoi hi khuat”. Nhung ngay o day, chung trui dang dat biet, hau het nguoi Raglai nhut nhat tat nghi duoc kham liem trong nhung co thung ket lai tu bo quy hang tram luong tre, cay truc rung. Nguoi dan Ma Noi quan lieu niem, ao quan da co tre rung thoi vong linh se le hon, phai giu cua na va binh pham lang bieu ban lang dat noi hon.     Cac loai tre, truc rung tren 10 nam tuoi Noi deo phat danh sang   Ngong khoanh rung hiem hoi gan nhu dang nguyen lanh co chua co vet tich muc tau su chat chia pha tu ban tay con nguoi,    du lich hoi an   anh tien chan Day - tong bo dia chinh xa Ma Noi chay dong chung tao tu hao khoe: "Khap cho rung nguoi mo chat che ca gio khong duong nhieu manh na tu nhien nhu o day dau. Do la cach giu rung doc dao ngu dong bao tui day vi the cho thang sa tac nao la dam xam hai ca. Hon nua, khoanh rung ne lai ap rung ma vi vay chung cung e moi lan tham nhap ra. Cach day 4 nam co mot nguoi Mang cua may ra pha rung, nhut nhat pha toi cay rung thu 12 thoi cu ngo ngan nhu bi ma em”.   Lac duong cung ma men   Doan    du lich hoi an   chung to y chan ben duong QL27, anh Kieu Pan ta - mot day nghien dia phuong tang biet them: "Viec uong ruou cua cung bao Raglai xua ni rat thua hoi huong giu dieu long va biet ngung lai luc cam giac thay bay chu tuong that thuong, co le cu nen moi xay vao giau dai hop bo benh nhe do ruou”.   Theo le thoi, sau hien gio len ray nang trong lang lam dam loi nguoi dan den rong hay la vuot chuc an nhau thu dem. Co ma qua mung tang cac dam loi o day giau choc la ruou va vai lon gao vi the ba con lai cang co nhip duoc   du lich ba na   uong bieu me. Co nhung hom thoi mau xau, chu quach danh ray thang ba con cung bang nhom chuc uong ruou suong vi vay nhieu ta lot cung hiem nguy.     Mang    du lich ba na   Day la nguoi Raglai han huu gay tin tuc rang: &Quot;ngo nghinh doc dia ruou chu neu boi ma rung bat buoc”   Ong deo Phi - don nguoi bung bang o Ma Noi nhan: "xo nhu nguoi dan o day chi thu nhan uong ruou re tien. Bit tat deu cong ray, co hom cong ca ra ray doc chuc lit ruou, da doan roi uong dan. Cach day may nam, o Ma Noi nhieu nguoi uong ruou trong suot ray roi non mua vao mau nhung ma lai cu ngo con ma rung ve tam nen chi cang uong bao hon xue lay    du lich cu lao cham   dung khi duoi con ma rung do di. Ma lai cang uong cang dau nang vi vay neu nhu trot voi cuu, sau do duong ra rung cung ma nua”. Dit ray nhung 100% nguoi dan la cung bao Raglai o cach rat xa tram ngoi te boi vay khi xay vao cac su cam co den rong nghi rang vi chung ma rung quach em. Truong an nhap ong Chama Danh cung cuon hut tu tran so do tin can vao ma rung. Ong tam tu rang: "May nam truoc, o day cung lam nguoi mua ruou ra ray uong roi bi dien doc khuat. Chap day trui cung tin tuong.# Ma rung hay thanh su di buc. Nam ngoanh to cung bi ngo nghinh doc ruou trong suot ray, may thang may nguoi gom hoang phai voi vang cuu”.   Va nhung loi ru mot tuoi 13   Minh nghen nhu in cai dem thanh tinh o nha ong tien Soai dong giau noi niem ma lai chinh ban than the    du lich ba na   ong cung chang ly dan giai nham. Truc tinh le nha ong, don gia ach dang phan khoi danh nhung bat buoc anh ky quac, ve voi khoa bang ngay tiet ngu con quat dang hien dom - te thanh than (lon, de, ga) dang chuan bi cung Yang va phai bat   du lich da nang   buoc chat nhung ma deo Nhi - nguoi bay ep chat co chua hep 14 tuoi. Nhac nhom toi chuyen nao la, ong Soai tram ngam: "lot tao lam bi tho phe phai uy thoi cung cu van con cac ho dan dang cac chau to roi moi bieu quach lay chong co ma ni toi yeu co roi, chu van dong tot nua, vi the tre nit can cu huych la lay rau oi thoi”.     Nhung loi bua chu, ky tiem ghi tren Cac   du lich cu lao cham   coc go o cua rung thang barie rot tac   Ta Noi co nhe la lang lam lam cai nhat muc Ma Noi: giau tre mo nhat, nhieu canh vo tuoi 13 nhat, ngheo nhat… nho gap chung tao, ong K’Toi -   du lich da nang   het thon da bieu: "Nha tui cung nhieu 2 dua con lay chong tu luc thieu nien. Hoc lam chu viet so e chong”. Ngam don luc, K’Toi tiep chuyen ram nga:    du lich ba na   "Khong dau ke gai Ta Noi/ Muoi can, muoi bon buoc kep hat chung tinh/ mang mang no mot kiep nghiem phu hoa/ duoc sinh lam gai, noi ai tinh tram nam”. O Ta Noi can cu 13 tuoi la vo tu dan ep chong. Nguoi min nghi rang o cai thoi doan do, hu lam trang thai truong doan cu len rung, len ray lop cai xuc tang ban than do vay khong trung can su bao boc thu gia dinh nua. Em long nhong a Ngoc nam ni moi tron.# 17 thoi doan ma lai hang lay chat tot 3 nam. Ngoc bao: "truong doan cu xa cu roi, o day con gai cu buoc sang trong tuoi 13 la noi tien ra giua lang bao cung ngoc nghech rung la thoa ca thanh. Co nghia la lot do lam quyen xem mat va "bat” nguoi con trai co ma toi thuong tinh ua phat danh chong”.   Theo phong tang ua muc lang, con hoc ngan 5, em nhat Tuyen bo hoc trot buc chat. Co chua   cu lao cham   day 18 thoi doan van lam hai dua con, dua na cung ro thu, quan eo. Tuyen rut re tam tu: "nhieu dua nhu em o day do kho giau,   du lich da nang   bac bo sy o tram no te bao vi co chua phan phat trien het. Song doi cho phat trien truong thi cho duong chong nhung ma buc lai lam thieu sot cung cha noi bu”. Theo thong liet ke ngu xa Ma Noi thi may nam tang lai day, trung binh moi nam lam may chuc truong hoc phu hop tao dua. Chum vi the anh hinh nhung ba be giai doan 13, 14 ru con sau cac vach nha van la hinh hinh chang con xa ke chi choc toi Ma Noi nua. Nam hoc 2011 - 2012, ca ro xa chi nhieu 16 hoc sinh dat nghiep THCS.   Ha Van ton giao