Thứ Sáu, 9 tháng 8, 2013

Tổng kết 10 năm thực hiện Luật Giám sát của QH: Tránh việc vừa đá bóng, vừa thổi còi

Ngày 8-8, tại Đà Nẵng, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn, các ĐBQH chuyên trách đã sôi nổi thảo luận về hoạt động giám sát của QH.


Luật hạn chế quyền của QH

Theo báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Luật Hoạt động giám sát của QH, từ thực tiễn hoạt động cho thấy các quy định của pháp luật về hoạt động giám sát tối cao của QH vẫn còn những hạn chế. Còn thiếu sự đồng bộ về thẩm quyền, đối tượng chịu sự giám sát tối cao của QH. Tại Điều 83 của Hiến pháp 1992 quy định: "QH thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước”; Điều 84 quy định cụ thể hơn những đối tượng bị xử lý từ hệ quả của quyền giám sát tối cao chỉ liên quan đến trách nhiệm của các nhân sự cấp cao do QH bầu hoặc phê chuẩn.

Tuy nhiên, Luật Hoạt động giám sát của QH năm 2003 lại quy định: Khi xét thấy cần thiết, QH, Ủy ban TVQH, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH tiến hành giám sát hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác. Cách quy định này làm cho thẩm quyền giám sát tối cao của QH không thật rõ ràng. Ngoài ra, quy định về thủ tục thực hiện quyền giám sát tối cao của QH còn bất cập ở chỗ: Không quy định thủ tục thẩm tra đối với các báo cáo công tác cả nhiệm kỳ của Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng Viện KSND Tối cao. Việc tiến hành miễn nhiệm, bãi nhiệm đối với những người giữ các chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn cũng như thủ tục QH bãi nhiệm ĐBQH là những chế tài khác của quyền giám sát tối cao, nhưng lại không được quy định trong Luật Hoạt động giám sát của QH. Một số thẩm quyền giám sát của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của QH được quy định trong Luật Tổ chức QH, nhưng cũng không có trình tự, thủ tục thực hiện trong Luật Hoạt động giám sát của QH.

Đề nghị giảm thành viên cơ quan hành pháp trong QH

Lý giải cho việc công tác giám sát của QH thời gian qua còn nhiều hạn chế, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng QH Bùi Ngọc Thanh cho rằng, do cơ cấu tỷ lệ thành viên Chính phủ là ĐBQH quá cao nên khó thực hiện việc giám sát có hiệu quả. "Hiện, mọi công việc báo cáo, giải trình, soạn thảo luật... Đều do cơ quan hành pháp thực hiện. Các cơ quan trong hệ thống hành pháp là đối tượng chịu sự giám sát tối cao của QH. Vậy nhưng tỷ lệ thành viên cơ quan hành pháp là ĐBQH quá cao nên khi có bất cứ vấn đề gì nảy sinh thì họ vẫn chiếm thế áp đảo trong QH. Từ đó dẫn đến tình trạng cơ quan QH đang trở thành nơi hợp pháp hóa mọi vấn đề cho cơ quan hành pháp, bởi họ vừa trình, rồi vừa giơ tay thông qua. Như vậy thì làm sao có thể đạt hiệu quả giám sát? Tôi cho rằng cần giảm tối đa thành viên Chính phủ và các cơ quan hành pháp trong QH, có như vậy thì hoạt động giám sát mới độc lập, có hiệu quả như mong muốn...” – Ông Bùi Ngọc Thanh kiến nghị.

Cũng với ý trên, ông Nguyễn Anh Sơn - Ủy viên Ủy ban Quốc phòng – An ninh của QH lại đưa ra góc nhìn khác: Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh là chức năng nhiệm vụ của QH. Vậy nhưng hiện nay QH đang phụ thuộc quá nhiều vào Chính phủ. Có những vấn đề QH thấy cần thiết phải xây dựng luật, pháp lệnh, hoặc sửa đổi luật, pháp lệnh, nhưng nếu Chính phủ chưa thấy cần thì sẽ chưa soạn thảo để trình. Cũng theo ông Sơn, do đại đa số ĐBQH là thành viên của các cơ quan hành pháp nên việc xây dựng luật, pháp lệnh đôi khi chưa thấu đáo, chưa đạt hiệu quả mong muốn, vì họ vừa là người soạn thảo, trình và biểu quyết thông qua.

Còn theo ĐBQH Trầndu lịch(Đoàn TP.HCM), muốn hoạt động giám sát tối cao của QH thực sự đạt được hiệu quả như mong đợi của cử tri cả nước thì các cuộc chất vấn và trả lời chất vấn phải đi đến tận cùng của vấn đề. Ông Trần Du Lịch cho rằng, tại các Kỳ họp QH, việc chất vấn và trả lời chất vấn nhiều khi còn chung chung hình thức chứ chưa thực sự đạt được tới kết quả cuối cùng của sự việc, bởi lẽ: "Việc hạn chế thời gian chất vấn và trả lời chất vấn cũng đã làm giảm đi rất nhiều hiệu quả của việc giám sát. Các ĐBQH thì chưa hỏi hết, các thành viên Chính phủ thì trả lời chưa gãy gọn vấn đề bị chất vấn đã hết giờ. Vậy thì công tác giám sát chưa thể đạt được kết quả giải quyết thấu đáo đến cùng vấn đề...”.

Lê Anh Đức

Không có nhận xét nào: