Tổ chức Lễ khai Ấn Đền Trần năm 2013: Không để tâm lý đám đông biến thành thảm họa

Hôm qua (25-1), Thứ trưởng Bộ VH-TT-du lịch Đà Nẵng cùng lãnh đạo một số Cục, Vụ liên quan của Bộ đã có buổi làm việc với Sở VH-TT-du lịch hội an để kiểm tra công tác chuẩn bị tổ chức Lễ khai Ấn Đền Trần năm 2013. Nhiều vấn đề tồn tại của Lễ khai Ấn cũng như làm thế nào để khắc phục, tổ chức tốt hơn trong năm nay và các năm tiếp theo được phân tích, thảo luận, đề xuất tại buổi làm việc…

Đền Trần (Nam Định)

Nhìn lại công tác tổ chức Lễ khai Ấn Đền Trần năm 2012, năm đầu tiên thực hiện Đề án Tổ chức Lễ hội Đền Trần được Bộ VH-TT-DL và UBND tỉnh Nam Định thông qua, các ý kiến từ Bộ đều đánh giá công tác tổ chức đã khắc phục được một số tồn tại, hạn chế của những năm trước đây. Trong đó, việc thay đổi thời gian phát ấn, từ ngay trong đêm diễn ra nghi lễ khai Ấn sang đầu giờ sáng hôm sau và kéo dài đến hết tháng đã có tác dụng làm giảm đáng kể việc tập trung quá đông người trong cùng một lúc, qua đó giảm đáng kể tình trạng lộn xộn, chen lấn, xô đẩy, mất an ninh trật tự…

Tuy nhiên, từ thực tế Lễ khai Ấn năm 2012, đại diện Bộ VH-TT-DL cũng đã chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế chưa được khắc phục. Theo ông Phạm Xuân Phúc-Phó Chánh Thanh tra Bộ VH-TT-DL-người mà năm nào cũng có mặt tại đây để kiểm tra công tác tổ chức - phản cảm nhất là tại thời điểm diễn ra nghi lễ rước kiệu ban tổ chức vẫn để cho nhiều người quăng ném tiền lên kiệu. Ngay trong đêm khai Ấn vẫn xảy ra tình trạng người dân xô vào lấy tiền, lộc ở các ban thờ làm mất tính trang nghiêm, thẩm mỹ. Đặc biệt, ban tổ chức vẫn để cho nhiều "con nhang, đệ tử” tổ chức những giá hầu đồng ngay dưới các ban thờ, cầm cả nắm tiền vung vãi, giắt cả lên mái đền. Chưa hết, hành vi xóc thẻ, bán hàng mã vẫn ngang nhiên hoạt động trong khu vực lễ hội; người ăn mày, ăn xin vẫn còn quá nhiều. Rác thải vẫn bị xả bừa bãi ở con đường phía trước khu di tích tạo nên hình ảnh nhếch nhác. Việc "chặt chém” giá trông giữ ô tô, xe máy vô tội vạ không bị xử lý khiến nhiều người rất bức xúc…

Nhấn mạnh ý nghĩa Đền Trần giờ đã trở thành di tích quốc gia hạng đặc biệt, các ý kiến đều cho rằng chính quyền địa phương, Ban tổ chức cần có các biện pháp mạnh để chấn chỉnh những việc làm, hành vi phản cảm, phản văn minh trên, trả lại vẻ đẹp vốn có của lễ hội. Ông Phạm Xuân Phúc đề nghị Nam Định cần tiếp tục thực hiện tốt các nội dung trong Đề án tổ chức đã được thông qua; chú trọng việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân đặt tiền, đồ thờ cúng đúng nơi, đúng chỗ. Đặc biệt phải tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự. Theo ông Phúc, Ban tổ chức nên có biện pháp khống chế lượng người có mặt trong trong sân đền tại thời điểm diễn ra nghi lễ khai Ấn để đảm bảo tính trang nghiêm, tránh việc lộn xộn. Còn theo ông Ngô Hoài Chung - Cục Phó Cục Văn hóa cơ sở, Ban tổ chức cần công bố sớm, rộng rãi chương trình, kịch bản cụ thể của các ngày lễ, tạo điều kiện thuận lợi để người dân địa phương và du khách theo dõi, chủ động tham gia, công tác tổ chức, quản lý nhờ vậy cũng sẽ tốt hơn.

Trước câu hỏi năm nay ban tổ chức sẽ in bao nhiêu Ấn và thời gian phát Ấn sẽ kéo dài đến bao giờ, ông Nguyễn Xuân Hoạt-Trưởng Ban Quản lý di tích lịch sử-văn hóa Đền Trần-Chùa Phổ Minh không nêu con số cụ thể mà cho biết sẽ in nhiều hơn năm ngoái, có thể là gấp đôi. Theo ông Hoạt, khó khăn của Ban tổ chức là không dự liệu được số lượng du khách. Như năm ngoái Ban tổ chức đã in 25 vạn lá Ấn nhưng vẫn bị thiếu. Trong khi đó việc in ấn đều bằng phương pháp thủ công, thời gian phát Ấn chỉ kéo dài từ 1-14 tháng Giêng. Liên quan đến việc này, ông Phúc cho rằng đây không phải là chỉ tiêu phát triển kinh tế -xã hội mà phải phấn đấu. Việc in số lượng bao nhiêu tùy khả năng và phát đến khi nào hết thì thôi, không nhất thiết phải xác định thời gian kéo dài cụ thể. Đồng thuận với quan điểm trên, Thứ trưởng Hồ Anh Tuấn cho rằng trước mắt việc kéo dài thời gian phát Ấn là cần thiết để giảm việc tập trung quá đông người trong cùng một thời điểm, tránh nguy cơ mất an ninh trật tự. Tuy nhiên, theo ông Tuấn không nên kéo quá dài mà phải từng bước rút ngắn, nếu kéo quá dài sẽ rất lãng phí thời gian, tiền bạc và không đúng với truyền thống. Đi kèm với đó, theo Thứ trưởng Hồ Anh Tuấn, địa phương cần đẩy mạnh công tác giáo dục tuyên truyền để mọi người nhận thức được giá trị thực của lá Ấn, nhất là xóa bỏ tâm lý cho rằng lấy được lá Ấn sẽ được thăng quan tiến chức. "Đừng để tâm lý đám đông biến thành thảm họa xã hội”, ông Tuấn cảnh báo.

Trần Duy Hưng